Anna Rusin

Teoretyczka muzyki i romanistka. Z wyróżnieniem ukończyła Akademię Muzyczną w Krakowie. Obecnie doktorantka w Szkole Doktorskiej macierzystej uczelni. Dwukrotna beneficjentka programu ERASMUS (część studiów muzycznych odbyła w Conservatoire National Supérieur Musique et Danse w Lyonie oraz Sveučilište u Splitu w Chorwacji); stypendystka rządu francuskiego (2024) i MKiDN (2025). Koncentruje się na problematyce XX-wiecznej muzyki francuskiej, formach scenicznych oraz związkach muzyki i karnawału.

 

Topos skrzypka a metafora ruchu. O dwóch pieśniach Szymona Laksa

 

W dorobku Szymona Laksa (1901–1983) – polskiego kompozytora-emigranta o żydowskich korzeniach – znajdują się dwie pieśni odwołujące się do toposu skrzypka, skomponowane w latach ’60. Pierwsza z nich, Mały więzień do słów Wandy Mayi Berezowskiej (1960), ewokuje uczucia, które mogły towarzyszyć kompozytorowi w czasie czteroletniej niewoli w obozach zagłady. Druga pieśń pt. Zielony skrzypek (wolny przekład z Chagalla) do słów Tadeusza Śliwiaka (1967) eksponuje natomiast arkadyjską atmosferę shtetlu. Celem studium jest zbadanie pieśni Laksa w perspektywie relacji słowno-muzycznych (w ujęciu Mieczysława Tomaszewskiego rozwijanym przez Ilonę Iwańską) oraz koncepcji reprezentacji Petera Kivy’ego. Postać skrzypka stanowi bowiem interesujący kontekst nie tylko ze względu na umiejętności wykonawcze kompozytora i związki toposu z kulturą żydowską, ale i sposoby reprezentacji idei gry na instrumencie w sugestywnie „przemieszczającym się” tworzywie dźwiękowym.